سفارش تبلیغ
صبا ویژن

سیاه پوشی

ارسال شده توسط Mahdi Movahed-Abtahi در 94/8/22:: 11:10 عصر

دکترسیدمهدی موحدابطحی

خاطره ای از مرحوم پدرم  نقل می کنم که خواندن آن با توضیحات زیر خالی از لطف نیست:

در سالهایی که ایشان در نجف اشرف بودند [1]، در ماه محرم و صفر موهای سر و صورت خود را کوتاه نمی کردند. در یکی از این ایام که به دیدن آیة الله خویی رحمت الله علیه رفته بودند، می بینند ایشان نیز محاسن خود را کوتاه نکرده و لباس سیاه پوشیده اند. آیة الله خویی [از روی تعجب و مزاح] فرمودند:

-          تو که اعلم تر از من شدی؟! [کنایه از این که محاسن تو بلندتر از محاسن من شده است]

-          چطور؟

-         در خانواده ما هر بار مادرم باردار می شد، یا سقط می کرد یا نوزاد اندکی پس از تولد می مرد. به توصیه خویشان و نزدیکان، مادرم نذر می کند اگر فرزندی پیدا کرد که زنده بماند، او را در ایام محرم و صفر سیاه بپوشاند. پس از این نذر، مادرم حامله شد و من به دنیا آمدم و در نوزادی نمردم و دیگر فرزندان پس از من نیز سقط نشدند بلکه به دنیا آمدند و زنده مانده اند. من نیز برای احترام به نذر مادرم در محرم و صفر سیاه می پوشم و محاسن خود را کوتاه نمی کنم، اگرچه ادای نذر مادر بر من واجب نیست.

سیاه پوشی برای امام حسین

«سیاه پوشی در عزا و مصیبت بر انسانها» امری متداول در فرهنگهای مختلف است زیرا رنگ سیاه، رنگ حزن و اندوه و هماهنگ با مصیبت است. به زبان بدن، فرد سیاه پوش احساسات درونی و عواطف انسانی خود را در آن مصیبت بروز می دهد (برون ریزی و تجلّی) تا سیاه شدن رابطه و عُلقة از دست رفته را بیان نماید.

از نظر «فقه شیعی»، سیاه پوشیدن توصیه نشده اما ممنوع هم نشده بلکه به طور کلی مکروه بوده بجز در کفش و عمامه و کساء (یا عبا یا قبا یا ردا) [2] که چنین کراهتی ندارند [3]. سیاه پوشیدن در عزای معصومینعلیهم السلام تأیید شده و نذر بر آن نیز مشروع و درست می باشد.

انگیزه سیاه پوشی

«سیاه پوشی در عزای معصومین»علیهم السلام می تواند انگیزه های مختلفی داشته باشد:

1.       از باب «اظهار مودت» و «تولا» باشد زیرا دوست داشتن خویشان جزو اهل بیت پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم معادل اجر رسالت دانسته شده [4] و ادای این بدهی بر هر مسلمانی واجب است.

2.       «عمل به فرمایش معصومین»علیهم السلام باشد که به عبارات مختلف روایت شده است: محزون شدن به خاطر حزن آنان و شاد بودن در شادی آنان [5].

3.       «احیای امر» معصومینعلیهم السلام باشد [6].

4.       انجام «امر به معروف» باشد که زیرمجموعه « باب جهاد» قرار دارد.

5.       از موارد «تعظیم شعائر دینی» باشد که نشانه تقوای قلبی است [7]. علماء اسلام پوشیدن لباس سیاه در مصیبت و عزای ائمه را از مصادیق تعظیم شعایر اسلامی دانسته اند که قرآن به آن سفارش می کند، از صفات مؤمنان می شمارد و ثواب و اجر الهی دارد. چنین سیاه پوشی را مکروه ندانسته اند.

همه علماء و فقهاء و مراجع سیاه پوشیدن در عزای معصومینعلیهم السلام به ویژه عزای حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام را تعظیم شعائر دینی دانسته اند. «فتاوای فقهی» در این باره را می توان سه دسته کرد:

1)       از مصادیق تعظیم شعائر دینی دانسته شده، کراهت نداشته بلکه استحسان نیز دارد (همگی/اجماع)[8]

2)       هم تعظیم شعائر دینی دانسته اند و هم کراهت کلی سیاه پوشی را زیر سؤال برده اند (سیستانی، جوادی تبریزی)

3)       سیاه پوشی در عزای معصومان علیهم السلام را مستحب دانسته اند (جوادی تبریزی، محمد کاظم یزدی).

«سیره» فقهاء و مراجع در سیاه پوشیدن یا نپوشیدن در عزای معصومین متفاوت بوده است:

1)      در روز عاشورا قبای سیاه بر تن می‌کردند (بروجردی)

2)      در محرم و صفر سیاه می پوشیدند (خویی، مرعشی نجفی، موحدابطحی)

3)      نه فقط سیاه پوشیدند بلکه وصیت کردند آن لباس سیاه را همراهشان دفن کنند (مرعشی نجفی) [9]

منابع

-          در محضر استاد

-          سیاه پوشی در سوگ ائمه

ایده اولیه این نوشتار قبلا در جزیره علم و با عنوان نذر سیاه پوشی منتشر شده بود.



 1. ایشان در سال 1331 شمسی به نجف اشرف وارد و مشغول به تحصیل و تدریس گشت و در سال 1353 به اجبار حکومت بعث عراق به ایران برگشتند. ایشان عبا و قبا (و نه پیراهن) سیاه  می پوشید و مجلس عزای معصومینعلیهم السلام را در سفر و حضر در مکه و مدینه و مشهد و هر شهری که حضور می یافت، برقرار می کرد.

 2. پوشیدن چادر مشکی چون داخل در عنوان «ردا» است که بر اساس روایات ردای سیاه کراهت ندارد،‌ از این رو پوشیدن چادر سیاه برای زنان مانعی ندارد و کراهت هم ندارد.

 3. امام صادقعلیه السلام: «یکره السواد إلاّ فی ثلاثة الخفّ و العمامة و الکساء»: پوشیدن لباس سیاه مکروه است، مگر در سه مورد: کفش سیاه‌، عمامه سیاه و کسای سیاه (عبا/قبا/چادر). وسائل الشیعه، ج 3، ص 278، باب 19، از ابواب لباس مصلی. [پیراهن و بلوز، شلوار و دامن از موارد کساء نمی باشند].

 4. سوره شوری آه 23:ذلِکَ الَّذی یُبَشِّرُ اللَّهُ عِبادَهُ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبى‏ وَ مَنْ یَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فیها حُسْناً إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَکُورٌ.

 5. «إنّ شیعتنا منّا قد خُلقوا من فاضل طینتنا یحزنون لحزننا و یفرحون لفرحنا»،

 6. «رحم الله عبداً أحیا أمرنا»

 7. سوره حج آیه 32:ذلِکَ وَ مَنْ یُعَظِّمْ شَعائِرَ اللَّهِ فَإِنَّها مِنْ تَقْوَى الْقُلُوب.

8. بهجت (کراهت ندارد)، جوادی تبریزی (پوشیدن لباس سیاه در عزای ائمه از تعظیم شعائر مذهب اهلبیت است و مستحب، و ثواب بر آن مترتب است. پوشیدن لباس سیاه در سوگ ائمه مکروه نیست بلکه به عنوان اظهار حزن و اندوه برای آن بزرگواران راجح است و کراهت آن در سایر مواقع هم ثابت نیست)، خامنه ای (پوشیدن لباس سیاه در عزای اهلبیت خصوصاً سیدالشهداء برای تعظیم شعائر و بعنوان اظهار تاثر مستحسن است و کراهت ندارد)، سیستانی (کراهت آن ثابت نیست)، صافی گلپایگانی (پوشیدن ان در عزای حضرت سیدالشهداء مطلوب است و چون عنوانش مخصوصا احترام آن بزرگوار است میتوان گفت در حال حاضر از شعائر مذهبی است)، فاضل لنکرانی (چون از مصادیق تعظیم شعائر است واجد رجحان شرعی می باشد)، گلپایگانی (سیاه پوشی در عزای سالار شهیدان سیره مستمره شیعه در طول تاریخ بوده و امری مجاز و مستحسن است)،مکارم شیرازی (با توجه به اینکه لباس مشکی در عزای اهلبیت تعظیم شعائر الهی محسوب میشود مانعی ندارد و مکروه نیست)، یزدی صاحب عروة الوثقی (سیاه پوشی در عزای سالار شهیدان راجح و موجب خشنودی پیغمبر خدا و ائمه است، بنابراین پوشیدن لباس سیاه به غرض مذکور مستثنی از اخبار ادله کراهت لباس سیاه است)،

9. «سفارش میکنم لباس سیاهی را که در ماه محرم و صفر میپوشیدم جهت حزن و اندوه در مصیبت های آل رسول اکرم ، با من دفن شود». سیاه پوشی در سوگ ائمه ، ص220





بازدید امروز: 15 ، بازدید دیروز: 99 ، کل بازدیدها: 403529
پوسته‌ی وبلاگ بوسیله Aviva Web Directory ترجمه به پارسی بلاگ تیم پارسی بلاگ