جزیره علم

پیشنهادی به خانم ابتکار برای خودروهای فرسوده

یک وقتی تصویب کردند که خودروهای فرسوده را لیزینگ کنند: یعنی مالکان خودروی فرسوده خود را تحویل بدهند و در عوض خودروی نو دریافت کنند. بعضی  پایشان در این طرح لیز خورد و چیزی گیرشان نیامد، بعضی برخی دیگر را لیز دادند و خیلی چیزها گیرشان آمد، برخی لیز نخورده بی ماشین شدند، برخی دیگر لیز نداده گیرشان آمد. القصه، مهمترین ایراد طرح لیزینگ این بود که دولتی بود: یعنی دولت باید بودچه ای به شرکتهای خودروساز می داد تا راضی شوند خودروهای فرسوده را از مالکان بخرند و به جایش خودروهای نو (!) بفروشند. مهمترین مدرک این ادعا این است که هنوز هم خودروهای فرسوده زیادی در جاده ها و خیابانها تردد می کنند.

پیشنهادی که من به خانم ابتکار دارم این است که از فکر دولتی کردن فرسوده ها بیرون بیایند و به فکر نو کردن ابتکارات باشند یعنی این که به این پیشنهاد ابتکاری توجه کنند و متن کامل و مستدل این پیشنهاد را که برای ایمیل ایشان می فرستم، با دقت بخوانند:

«مهمترین اصل پیشنهاد من برای خارج کردن خودروهای فرسوده این است که کاری کنیم داشتن خودروی فرسوده هر سال هزینه بر تر از سال قبلش بشود یعنی به صرفه نباشد که خودرویی را خیلی طولانی داشته باشیم. این اصل را می توان با اجرای راهکارهای زیر عملی کرد. البته این راهکارها باید برای سواری، ون، وانت، کامیونت، کامیون، مینی بوس، اتوبوس، و ... باید به طور جداگانه تعدیل و اصلاح شود:

1. «معاینه فنی» خودروهای (غیر نو) به تدریج و بر اساس سن خودرو در فواصل زمانی کوتاهتر اجباری شود: مثلاً اگر خودروهای بالای ده سال، سالیانه معاینه فنی داشته باشند، خودروهای بالای 15 سال، هر شش ماه معاینه فنی داشته باشند. از یک زمان به بالاتر نیز (مثلاً 25 یا 30 سال) معاینه فنی داده نشود. خودرویی که معاینه فنی نداشته باشد، نمی تواند تردد کند و می توان کارت سوخت آن را نیز باطل کرد.

2. «عوارض سالیانه» خودروها که توسط شهرداری گرفته می شود از یک عمر مشخصی افزایش یابد: مثال اول: هر ده سال، عوارض سالیانه خودرو دو برابر شود یعنی خودروی با عمر 11 تا 20 ساله دو برابر عوارض سالیانه پرداخت کند و خودروی یا عمر 21 تا 30 ساله سه برابر عوارض پرداخت کند. مثال دوم: پس از عمر خاصی از خودرو (ده ساله یا ...) عوارض سالیانه آن هر 5 سال دو برابر شود. البته بهتر است دولت مالکان خودروها را مکلف کند که از ابتدای هر سال شمسی عوارض سالیانه خودرو خود را پرداخت کنند و جریمه برای تأخیر پرداخت (مثلآ از 15 یا 30 فروردین به بعد) تعیین شود.به شرطی که نیروی انتظامی وظیفه اش را انچام دهد و مانع تردد خودروهای عوارض پرداخت نکرده گردد.

3. «حق بیمه شخص ثالث» هر خودرو که اجباری است می تواند برای خودروهای فرسوده به تدریج و پلکانی افزایش یابد: مثلاً از ده سال عمر به بالا، هر سال حق بیمه شخص ثالث کمی بیشتر شود (0/1 اضافه شود به طوری که حق بیمه شخص ثالث خودروی 20 ساله دو برابر یک خودروی نو باشد).

4. دولت می تواند میزان «مالیات برای صدور بیمه شخص ثالث»، یا «مالیات برای انجام هر معاینه فنی» یا «مالیات صدور آرم پرداخت عوارض سالیانه» را برای خودروهای فرسوده به تدریج (از عمر مشخصی به بالا) و هر 5 تا 10 سال افزایش دهد.

5. «بیمه بدنه» خودرو را می توان هر ساله (پس از یک عمر مشخص) به تدریج افزایش داد.

6. دولت می تواند «خدمات عمومی ارگانها و اماکن دولتی» را به خودروهای فرسوده  (پس از یک عمر مشخص) کمتر کند یا قطع کند یا قیمت آنها را بیشتر کند.

7. «تعویض پلاک» خودرو هزینه دارد و می توان هزینه این کار را پس از یک عمر مشخص به تدریج زیاد کرد.