جزیره علم

فلسفه دین و انسانیت

امام حسین علیه السلام می فرماید: یا شیعَةَ آلِ أَبی سُفْیانَ إِنْ لَمْ یَکُنْ لَکُمْ دینٌ وَ کُنْتُمْ لا تَخافُونَ الْمَعادَ فَکُونُوا أَحْرارًا فی  دُنْیاکُم وَ ارْجِعُوا إِلی أَحْسابِکُمْ إِنْ کُنْتُم عَرَبًا کَما تَزْعَمُونَ:

ای پیروان ابوسفیان!

اگر دینی ندارید

و از روز قیامت نمی ترسید،

-         لااقلّ در زندگی  دنیاتان آزادمرد باشید،

-         لااقل از گذشتگان خود سرمشق بگیرید اگر خود را عرب می پندارید.

تحلیل:

1.                 این عبارت به حوزه فلسفه دین (Philosophy of Religion) مربوط می شود زیرا رفتار و نگرشی را از مخاطب مطالبه می کند که انتظار می رود افراد بی دین نیز آن را انجام دهند. به عبارت واضحتر، آنچه امام حسین علیه السلام از لشگریان می خواهد، مربوط به یک دین خاص نیست بلکه هر انسانی می تواند آن را انجام دهد بلکه هر انسانی به خاطر انسان بودنش باید آن را انجام دهد.

2.                 لشگریان قیامت و رستاخیز (Doomsday)را قبول نداشتند که از مجازات آن روز بترسند یعنی از مکافات کشتن حجت خدا نمی ترسیدند.

3.                 آنچه امام از لشگریان خواست؛ همان انسانیت (Humanity) بود که در ایشان نبود و آن حضرت به ایشان گوشزد نمود: یعنی «آزادگی» (free-hearted) ممیزه و متمایز کننده انسانِ با انسانیت از انسانِ مسخ شده (Mesmerized) و بدون انسانیت (اسفل سافلین) (Downfall) می باشد.

4.                 امام لشگریان را به عبرت گرفتن از گذشتان عرب خود فراخواند زیرا تعصب قومی (fanaticism) نیز یکی از انگیزه هایی بود که می توانست این آزادگی را در ایشان زنده کند.

 هدف امام از این مخاطبه چه بود؟

ایشان رسالت خود (به عنوان حجت خدا و هدایت خلق) را در آخرین لحظات عمر خویش انجام داد، نصیحتی پدرانه که پیامبر یا جانشین پیامبر می تواند در حق امت خود ایراد نماید.

 این آزادگی چه بود که امام می خواست آن را زنده کند در کسانی که دلهایشان مرده است؟

امام حسین علیه السلام می خواست دلهای مرده آنها را به حیات طیبه زنده کند، شاید اندکی هدایت شوند و اندکی از عذاب آنها در قیامت تخفیف داده شود!