زیارت شرک نیست
برخی مدعیان اسلام که به شیعیان حسادت می ورزند و می سوزند در آتش حسادتشان که چرا ائمه ای مانند ائمه شیعیان ندارند، زیارت معصومین علیهم السلام توسط شیعیان و علویان را زیر سؤال می برند. افراطیون آنها نیز سخن از شرک بودن آن دارند و زائران را مشرک می پندارند، به همین خاطر برخی از آنها به کشتن زائران ائمه شیعه افتخار می کنند زیرا گمان دارند به بهشت می روند بلکه به خدمت رسول الله می رسند!!
برای دفاع از زیارت می توان به چهار شیوه استدلال کرد:
1- بر اساس استدلالات و براهین عقلانی
2- استناد به شواهد تاریخی رسیده از پیامبر و معصومان و اصحاب و بزرگان اسلام
3- کمک گرفتن از روایات نقل شده از معصومین علیهم السلام
4- استدلال قرآنی با استناد به نص صریح کتاب خدا
این نوشتار صرفاً به شیوه چهارم می پردازد زیرا قرآن هم از طرف موافقان و هم از طرف مخالفان زیارت مورد قبول است. درباره زیارت می توان آیات را به پنج دسته تقسیم کرد:
· آیات مربوط به واسطه بودن معصومان میان انسان و خدا
آیه حجیت و هدایت:
1. البقرة : 143 وَ کَذلِکَ جَعَلْناکُمْ أُمَّةً وَسَطاً لِتَکُونُوا شُهَداءَ عَلَى النَّاسِ وَ یَکُونَ الرَّسُولُ عَلَیْکُمْ شَهیداً وَ ما جَعَلْنَا الْقِبْلَةَ الَّتی کُنْتَ عَلَیْها إِلاَّ لِنَعْلَمَ مَنْ یَتَّبِعُ الرَّسُولَ مِمَّنْ یَنْقَلِبُ عَلى عَقِبَیْهِ وَ إِنْ کانَتْ لَکَبیرَةً إِلاَّ عَلَى الَّذینَ هَدَى اللَّهُ وَ ما کانَ اللَّهُ لِیُضیعَ إیمانَکُمْ إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَؤُفٌ رَحیمٌ
این آیه خطاب به امامان معصوم است که واسطه مردم و پیامبرند از جهت حجت خدا بودن، الگو بودن برای تبعیت، از جهت هدایت مردم، و از جهت تکمیل ایمان مردم. بدیهی است روی آوردن به ایشان (زیارت) معقول و منطقی است.
آیات واسطه آمرزش:
2. مریم : 47 قالَ سَلامٌ عَلَیْکَ سَأَسْتَغْفِرُ لَکَ رَبِّی إِنَّهُ کانَ بی حَفِیًّا
حضرت ابراهیم چون می دانست که نزد خدا مقامی دارد، از سر دلسوزی می خواست که برای عموی بت پرستش (که پدر خوانده اش نیز بود) از خدا طلب آمرزش کند. یعنی ایشان می دانست که در درگاه ربوبی واسطه شدن جایگاه مهمی دارد. [البته این مربوط به زمانی بود که نمی دانست عمویش هدایت شدنی نیست و الا وقتی فهمید که وی دشمن خداست از وی برائت جست: التوبة : 114 وَ ما کانَ اسْتِغْفارُ إِبْراهیمَ لِأَبیهِ إِلاَّ عَنْ مَوْعِدَةٍ وَعَدَها إِیَّاهُ فَلَمَّا تَبَیَّنَ لَهُ أَنَّهُ عَدُوٌّ لِلَّهِ تَبَرَّأَ مِنْهُ إِنَّ إِبْراهیمَ لَأَوَّاهٌ حَلیمٌ ]
3. یوسف : 97-98 قالُوا یا أَبانَا اسْتَغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا إِنَّا کُنَّا خاطِئینَ. قالَ سَوْفَ أَسْتَغْفِرُ لَکُمْ رَبِّی إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحیمُ
برادران یوسف می دانستند که پدرشان حضرت یعقوب نزد خدا مقامی بزرگ دارد و می توان واسطه آمرزش شود از وی خواستند تا برای آنها استغفار کند. آن حضرت نیز این درخواست را پذیرفت.
4. النساء : 64 وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ رَسُولٍ إِلاَّ لِیُطاعَ بِإِذْنِ اللَّهِ وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاؤُکَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّاباً رَحیماً
این آیه به مردم یاد می دهد که برای بخشودن گناهان خود و تقرب به خدا، پیامبر را واسطه بخشش و عفو نمایند زیرا استغفار پیامبر برای مردم به احابت نزدیکتر است از استغفار خود آنها به تنهایی. به علاوه خدا آمرزیده شدن گناهان و خطاها را قول داده و تضمین کرده است زیرا می گوید: خدا را بسیار توبه پذیر می یابند (صفت به کار برده نه فعل یَتوبُ و نه یَغفِرُ: نمی گوید خدا می بخشد یا خواهد بخشید). همچنین «توّاب» صیغه مبالغه است و می تواند شامل آمرزش گناهکارانی شود که در گناهان خود اسراف کرده اند (الزمر : 53 قُلْ یا عِبادِیَ الَّذینَ أَسْرَفُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمیعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحیمُ). گفتنی است آوردن صفت «رحیماً» اشاره به رحمت خاصه برای مؤمنین دارد که قویتر و ویژه تر از رحمت واسعه خدا (در صفت رحمان یا رحمه) می باشد.
آیات شفاعت:
5. النساء : 85 مَنْ یَشْفَعْ شَفاعَةً حَسَنَةً یَکُنْ لَهُ نَصیبٌ مِنْها وَ مَنْ یَشْفَعْ شَفاعَةً سَیِّئَةً یَکُنْ لَهُ کِفْلٌ مِنْها وَ کانَ اللَّهُ عَلى کُلِّ شَیْءٍ مُقیتاً
این آیه صرفاً امکان شفاعت را می رساند شفاعت به سود یا به ضرر کسی. پس می شود کسی را زیارت کرد تا فرد زائر را در حسنات و امور نیک شفاعت کند.
6. البقرة : 255 اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ لا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ لَهُ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ مَنْ ذَا الَّذی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ یَعْلَمُ ما بَیْنَ أَیْدیهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ وَ لا یُحیطُونَ بِشَیْءٍ مِنْ عِلْمِهِ إِلاَّ بِما شاءَ وَسِعَ کُرْسِیُّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ لا یَؤُدُهُ حِفْظُهُما وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظیمُ
خدا خبر می دهد که هیچ کسی نیست که شفاعت کننده خلق نزد خداوند باشد مگر کسانی که اجازه شفاعت از خدا داشته باشند. بدیهی است رو زدن و زیارت کردن این واسطه های شفاعت نه فقط درست است بلکه توصیه می شود.
7. الأنبیاء : 28 یَعْلَمُ ما بَیْنَ أَیْدیهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ وَ لا یَشْفَعُونَ إِلاَّ لِمَنِ ارْتَضى وَ هُمْ مِنْ خَشْیَتِهِ مُشْفِقُونَ
خدا در این آیه دو شرط را متذکر می شود که شفاعت کنندگان باید داشته باشند: 1) خدا از وی راضی باشد و او نیز از خدا راضی شده باشد، 2) کسانی که از شدت خشیت الهی به او مهر می ورزند. بدیهی است زیارت کردن این شفیعان پسندیده است.
آیات توسل:
8. الحج : 15 مَنْ کانَ یَظُنُّ أَنْ لَنْ یَنْصُرَهُ اللَّهُ فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ فَلْیَمْدُدْ بِسَبَبٍ إِلَى السَّماءِ ثُمَّ لْیَقْطَعْ فَلْیَنْظُرْ هَلْ یُذْهِبَنَّ کَیْدُهُ ما یَغیظُ
بر اساس این آیه، هم واسطه ای بین مردم و خدا در یاری گرفتن و یاری رساندن هست و هم توصیه شده که این کار انجام شود و هم انجام ندادن آن مذمت شده است. پس چرا شیعیان و علویان به زیارت این واسطه ها نروند؟!
9. المائدة : 35 یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسیلَةَ وَ جاهِدُوا فی سَبیلِهِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ
راه رسیدن به خدا (تقرب الهی) و پرهیزکاری و رستگار شدن در رستاخیز نیاز به وسیله دارد: وسیله ای که راه را بر انسان هموار و کوتاه کند، از خطرات میان راه نگه دارد، و به سلامت به مقصد برساند. زیارت یعنی استفاده از همین وسیله ها.
10.الإسراء : 57 أُولئِکَ الَّذینَ یَدْعُونَ یَبْتَغُونَ إِلى رَبِّهِمُ الْوَسیلَةَ أَیُّهُمْ أَقْرَبُ وَ یَرْجُونَ رَحْمَتَهُ وَ یَخافُونَ عَذابَهُ إِنَّ عَذابَ رَبِّکَ کانَ مَحْذُوراً
مؤمنان زرنگ تلاش می کنند وسیله ای را برای تقرب و بهره بردن از رحمت الهی و رهایی از مجازات خداوند برگزینند که به آنها نزدیکتر باشد(زودتر آنها را سوار کند) و سریعتر به مقصد برساند. یعنی زیارت برخی از معصومان بر زیارت برخی دیگر از ایشان اولویت و تقدم دارد. امام صادق می فرماید: کلنّا سفن النجاة و سفینةه الحسین اسرع (همه ما اهل بیت پیامبر کشتی های نجات خداوندی هستیم اما کشتی نجات حسین سریعتر است [زودتر به یاری می رساند و زودتر به ساحل سلامت می برد])
· آیات مربوط به ادای مزد رسالت پیامبر (ص)
11.الشورى : 23 ذلِکَ الَّذی یُبَشِّرُ اللَّهُ عِبادَهُ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبى وَ مَنْ یَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فیها حُسْناً إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَکُورٌ
زحمات پیامبر اسلام برای تبلیغ دین و اسلام و ایمان آوردن مردم آنقدر زیاد بوده که خدا دستمزد آن را از مردم طلب نموده است، ادای دستمزد نیز واجب است (بدهکاری همه مردم). یعنی زیارت نمودن اهل بیت پیامبر بدهی بزرگی است که بر گردن تمام مسلمانان (شیعه و سنی، سلفی و تکفیری، علوی و صوفی، . . .) و بلکه تمام مردم از زمان نزول این آیه تا آخرین روز دنیا می باشد. آنها که به زیارت می روند، وظیفه و تکلیف خود (واحب و نه مستحب) را انجام می دهند.
محتاج دعای خیر پدر هستم
