واژه جاهلیت اولین بار در قرآن استفاده شد تا اعراب قبل از بعثت اسلام را از مسلمانان جدا کند.
در لغت شناسی این واژه چند نکته مهم هست:
1- از ریشه جهل به معنای نادانی، تمرد از دانایی و بیسوادی است.
2- از صیغه اسم فاعل است که بر تکرار جهالت و دوام آن در آن شخص دلالت دارد.
3- به صورت مؤنث است که بر قوم، ملت، قبیله و گروه دلالت دارد.
4- از مصدر جعلی با «یت» ساخته شده که مصدریت جهل (یا تعصب در جهالت) را در آن قوم یا قبیله می رساند.
در قرآن در چهار آیه به جاهلیت اشاره شده است:
- الأحزاب : 33 وَ قَرْنَ فی بُیُوتِکُنَّ وَ لا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجاهِلِیَّةِ الْأُولى وَ أَقِمْنَ الصَّلاةَ وَ آتینَ الزَّکاةَ وَ أَطِعْنَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ إِنَّما یُریدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیراً [1]
- آل عمران : 154 ثُمَّ أَنْزَلَ عَلَیْکُمْ مِنْ بَعْدِ الْغَمِّ أَمَنَةً نُعاساً یَغْشى طائِفَةً مِنْکُمْ وَ طائِفَةٌ قَدْ أَهَمَّتْهُمْ أَنْفُسُهُمْ یَظُنُّونَ بِاللَّهِ غَیْرَ الْحَقِّ ظَنَّ الْجاهِلِیَّةِ یَقُولُونَ هَلْ لَنا مِنَ الْأَمْرِ مِنْ شَیْءٍ قُلْ إِنَّ الْأَمْرَ کُلَّهُ لِلَّهِ یُخْفُونَ فی أَنْفُسِهِمْ ما لا یُبْدُونَ لَکَ یَقُولُونَ لَوْ کانَ لَنا مِنَ الْأَمْرِ شَیْءٌ ما قُتِلْنا هاهُنا قُلْ لَوْ کُنْتُمْ فی بُیُوتِکُمْ لَبَرَزَ الَّذینَ کُتِبَ عَلَیْهِمُ الْقَتْلُ إِلى مَضاجِعِهِمْ وَ لِیَبْتَلِیَ اللَّهُ ما فی صُدُورِکُمْ وَ لِیُمَحِّصَ ما فی قُلُوبِکُمْ وَ اللَّهُ عَلیمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ [2]
- المائدة : 50 أَ فَحُکْمَ الْجاهِلِیَّةِ یَبْغُونَ وَ مَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ حُکْماً لِقَوْمٍ یُوقِنُونَ [3]
- الفتح : 26 إِذْ جَعَلَ الَّذینَ کَفَرُوا فی قُلُوبِهِمُ الْحَمِیَّةَ حَمِیَّةَ الْجاهِلِیَّةِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَکینَتَهُ عَلى رَسُولِهِ وَ عَلَى الْمُؤْمِنینَ وَ أَلْزَمَهُمْ کَلِمَةَ التَّقْوى وَ کانُوا أَحَقَّ بِها وَ أَهْلَها وَ کانَ اللَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلیماً [4]
با توجه به کاربرد این واژه برای تمییز دوران قبل و بعد اسلام، می توان نتیجه گرفت:
1. اسلام اعراب و دیگر انسانها را از جاهلیت درآورد.
2. شریعت اسلام سرمشقی است که بیسوادان جاهل باید آن را از بر کرده و رعایت نمایند تا باسواد شوند یعنی انسانی متمدن گردند.
3. پیامبر اسلام مهمترین معلم تاریخ بشری است.
4. بروز مجدد این جاهلیت در جهان پس از اسلام ناممکن نیست.
5. جاهلیت مدرن به معلمی پیامبر گونه نیاز دارد تا سرمشق از یاد/بر باد رفته را دوباره تعلیم نماید.
در زمان کنونی، جنایات زیر که توسط گروههای تکفیری مسلمان نما انجام می شوند، از مصادیق جاهلیت مدرن هستند:
- سر بریدن
- تجاوز جنسی (جهاد نکاح)
- کنیزی گرفتن زنان
- زنده سوزاندن اسیران
- شکنجه بیگناهان
این جاهلیت مدرن آسیب رسانتر از جاهلیت اولیه است و قیام بر علیه آن نیز وظیفه ای همگانی است. به امید ظهور منجی آسمانی و آخرین جانشین بزرگترین معلم بشری.
انتشار در جزیره علم در تاریخ 18/11/93 توسط دکتر سیدمهدی موحدابطحی
مطالب مرتبط:
ریشه تفکر داعش، نمونه جاهلیت مدرن، راه مبارزه با داعش، داعش و مانند آن: کافر مرتد یا مسلمان؟
Fight Agaist Terrorists: ISIL and etc
[1]
Surah Ahza`b 33: And stay in your houses and do not display your finery like the displaying of the ignorance of yore, And keep up prayer, and pay the poor rate, and obey Allah and His Messenger Allah )only desires to keep away the uncleanness from you, O people of the House!
[2]
Surah Al-e-Emra`n 154: Then after sorrow He sent down security upon you, a calm coming upon a party of you" And) there was (another party whom their own souls had rendered anxious; they entertained about Allah thoughts of ignorance quite unjustly" Saying: We have no hand in the affair Say: Surely the affair is wholly) in the hands (of Allah They conceal within their souls what they would not reveal to you They say: Had we any hand in the affair, we would not have been slain here Say: Had you remained in your houses, those for whom slaughter was ordained would certainly have gone forth to the places where they would be slain And that Allah might purge what was in your breasts and that He might purge what was in your hearts And Allah knows what is in the breasts
[3]
?Surah Maedeh 50: s it then the judgment of) the times of (ignorance that they desire? And who is better than Allah to judge for a people who are sure
[4]
Surah Fath 26: When those who disbelieved harbored in their hearts) feelings of (disdain, the disdain of) the days of (ignorance, but Allah sent down His tranquility on His Messenger and on the believers and made them keep the word of guarding) against evil (, and they were entitled to it and worthy of it And Allah is Cognizant of all things
