دعا: رابطه بنده با خدا
اگر ارتباط با خدا را دو سویه بدانیم که هم خدا خواسته با بنده اش ارتباط پیدا کند و هم بنده می خواهد با خدایش ارتباط یابد، دو نوع ارتباط صعودی و نزولی را می توان ترسیم کرد. علت تقسیم بندی دوگانه فوق به نزولی و صعودی، ابتکار آغازیدن این ارتباط است که در حالت نزولی با خدا و در حالت صعودی با بنده است.
- ارتباط نزولی
o ارتباط خاص خدا با بنده ای خاص از طریق «وحی» که ذومراتب است یعنی هم ارتباطی وجودی و هم ارتباطی زبانی انجام می شود.
o ارتباط عام خدا با عموم بندگان از طریق «نزول آیات الهی»، ارتباطب غیر زبانی که بنده را به تأمل در این نشانه ها وا می دارد، تأمل برای فهمیدن پیام الهی و توجه کردن به خدا و دور شدن از غیرخدا (ایمان و تصدیق آیات الهی).
o واکنش خدا به دعای بنده: «استجابت»
- ارتباط صعودی
o ارتباط بنده با خدا از طریق «عبادت»
§ به صورت «ایمان و تصدیق» یعنی عمل کردن به پیام وحیانی (اوامر و نواهی دین) که بیانگر پیروی و ایمان آوردن به خداست.
§ با انجام مناسک خاص مانند «نماز» اعمالی است که بنده در محضر خدا انجام می دهد که نمایشی از بندگی اوست، «زیارت»، «روزه»، «حج»، «زکات»، . .
o ارتباط بنده با خدا از طریق «دعا» که به بیان و خواستن از محضر خدا می پردازد، ارتباطی شفاهی و زبانی تا خدا او را استجابت کند، واکنشی غیر زبانی.
دعا خصوصی ترین رابطه شخصی انسان با خداست و هنگامی اتفاق می افتد که قلب به آستانه برون ریزی از غیرخدا برسد. در این وضعیت فوق العاده، قلب انسان از بند عقل روزانه و دنیوی آزاد شده و اعتلای روحی کلید می خورد. در این هنگام، بنده به زبان می آورد آنچه را که قلباً می خواهد و می داند و . . یعنی او دعا می کند با تمام وجود به محضر حاضر مطلق. نقطه آغازین این حرکت می تواند تقوا، نیاز، سختی های زندگی، امید، مرگ و . . باشد.
این رابطه می تواند به جادوهایی همراه باشد تا احتمال استجابت را بیافزاید: قسم دادن خدا در ابتدای دعا، منزه دانستن او از ناپاکی ها و پلیدی ها، واسطه قرار دادن مقربین مانند پیامبر و اهل البیت ایشان، لعنت کردن بر دشمنان اهل بیت پیامبر اسلام، . . .
آیا این ارتباط نزدیک نیست؟
بقرة ، آیه 186: وَ إِذا سَأَلَکَ عِبادی عَنِّی فَإِنِّی قَریبٌ أُجیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذا دَعانِ فَلْیَسْتَجیبُوا لی وَ لْیُؤْمِنُوا بی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ.
هنگامی که بندگانم سراغ مرا از تو [پیامبر] می گیرند، من نزدیکم،
خواسته و دعای خواستاران و دعاکنندگان را در آن وقنی که مرا دعا کنند، اجابت می کنم. پس از من اجابت را بطلبید و به من ایمان آورید. . . .
غافر ، آیه 60: وَ قالَ رَبُّکُمُ ادْعُونی أَسْتَجِبْ لَکُمْ إِنَّ الَّذینَ یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبادَتی سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ داخِرینَ
و خدایتان می گوید مرا بخوانید که احابت می کنم شما را . . . .
انتشار در وبلاگ جزیره علم در تاریخ 30/4/93 توسط: دکتر سید مهدی موحد ابطحی
نوشته های مرتبط از همین نویسنده:
واکنش به خطاب الهی
ارتباط: با کی؟ چطوری؟
چرا از خدا دورم؟
The God-Human Communication
